Jak zacząć inwestować? Czyli nie taki diabeł straszny jak go malują.
Jak rozpocząć swoją przygodę z rynkami finansowymi? Jakie kroki w pierwszej kolejności należy podjąć? Czy lepiej inwestować pasywnie czy może lepsza jest strategia aktywna? Na tego typu pytania można znaleźć odpowiedź szybko wpisując w przeglądarce odpowiednie hasła. Dzisiaj postaram się omówić kilka punktów, które według mnie początkujący inwestor powinien wziąć pod uwagę przed podjęciem decyzji o zainwestowaniu własnych środków.
Uporządkuj swoje finanse i budżet domowy
Jest to warunek konieczny aby można było zacząć myśleć o inwestowanie nadwyżek finansowych. Musisz wiedzieć jakie są twoje koszty życia i ile jesteś w stanie zaoszczędzić. Weź pod uwagę wydatki w stosunku rocznym aby mieć lepszy obraz ponoszonych kosztów. W niektórych miesiącach wydajesz więcej (ogrzewanie zimą czy wydatki na wakacje latem).
Następnym krokiem jest stworzenie tzw. poduszki finansowej czyli odłożenie kwoty równej przynajmniej 6-cio miesięcznym kosztom utrzymania. Oczywiście poduszka finansowa może być większa np. roczne koszty utrzymania. Wszystko zależy jakie jest prawdopodobieństwo utraty stałych przychodów (rodzaj wykonywanej pracy). W razie niepowodzenia zawsze możemy sięgnąć po zgromadzone środki na czarną godzinę bez konieczności zamykania inwestycji w najmniej korzystnym momencie.
Wyznacz cel inwestycyjny i stwórz plan
Inaczej będzie wyglądał twój plan gdy chcesz oszczędzać na samochód a inaczej na edukację dzieci czy emeryturę. Twój cel inwestycyjny powinien być realistyczny i możliwy do osiągnięcia. W przeciwnym razie będzie ci trudno trzymać się założonego planu. Traktuj inwestowanie jak maraton a nie sprint. Twój cel powinien być długoterminowy (minimum 10 lat lub najlepiej wieczność). 😀 Nie powinieneś inwestować pieniędzy na giełdzie, jeśli będziesz je potrzebował za rok lub dwa. W krótkim okresie rynki finansowe mogą spadać co za tym idzie również wartość twojego portfela. W 75% czasu mamy do czynienia ze wzrostami a pozostałe 25% to niestety spadki, które z reguły są krótkotrwałe i gwałtowne. Najlepiej widać to na poniższym wykresie gdzie mamy zaznaczone wysokość wzrostów/spadków jak i długość hossy i bessy na przykładzie S&P500 (indeks 500 największych spółek notowanych na amerykańskiej giełdzie).
Zwracaj uwagę na opłaty za zarządzanie i koszty transakcyjne
Kontrola kosztów transakcyjnych jest bardzo ważna i jest jedną z niewielu rzeczy na którą mamy bezpośredni wpływ. Z pozoru niewielka stała opłata za zarządzanie może spowodować, że ostateczna stopa zwrotu będzie o wiele niższa. Więcej na temat kosztów i prowizji pisałem w oddzielnym artykule Prowizje, koszty, opłaty – jak sobie z tym radzić?
Najpierw IKE/IKZE a później zwykłe konto maklerskie
Jeśli twoim celem jest wyższa emerytura to powinieneś najpierw zacząć inwestować przez konto IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego). Istnieje możliwość założenia takiego konta i podpięcie go pod rachunek maklerski. Dzięki temu możesz uniknąć płacenia podatku od zysków kapitałowych aż do osiągnięcia wieku emerytalnego. W pierwszej kolejności wykorzystaj roczny limit wpłat na IKE/IKZE a następnie inwestuj przez zwykłe konto maklerskie.
Wybierz strategię inwestycyjną i konsekwentnie się jej trzymaj
Aby dobrze dobrać strategię inwestycyjną należy odpowiedzieć sobie między innymi na następujące pytania:
- Ile czasu jestem w stanie poświęcić na zarządzanie portfelem inwestycyjnym?
- Jaki poziom ryzyka jestem w stanie zaakceptować?
Jeśli chodzi o czas poświęcony na zarządzanie własnym portfelem inwestycyjnym to górnej granicy nie ma. Jak ktoś interesuje się rynkami finansowymi to może spędzać całe dnie na czytaniu, analizowaniu sprawozdań finansowych nie odrywając oczu od notowań giełdowych. Ale nie o to w tym wszystkim chodzi. Większość z nas nie ma czasu, możliwości czy zwyczajnie chęci aby codziennie spędzać 2 lub 3 godziny dodatkowo przed ekranem monitora.
Ryzyko jakie jesteś w stanie zaakceptować to twoja indywidualna sprawa. Jednym ze wskaźników określających ryzyko danej strategii jest odchylenie standardowe. Więcej o odchyleniu standardowym pisałem przy opisywaniu współczynnika Sharp’e. Generalnie jest tak, że zmienność jet to „waluta”, którą płacimy za wyższą stopę zwrotu. Im wyższa zmienność strategii tym powinniśmy spodziewać się wyższej stopy zwrotu. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, które mogą pomóc ci w wybraniu konkretnej strategii biorąc pod uwagę wysokość ryzyka.
- Jeśli zaglądasz często na rachunek aby sprawdzić wartość portfela i każda sesja giełdowa zakończona spadkami powoduje u ciebie ból głowy – wybierz strategię z mniejszą zmiennością.
- Jeśli jesteś młodym inwestorem i twój horyzont inwestycyjny to 30 i więcej lat – wybierz strategię z wyższą zmiennością. Odwrotnie jeśli zbliżasz się już do wieku emerytalnego, wtedy lepszym rozwiązaniem będzie wybranie strategii o mniejszej zmienności, gdyż w tym okresie podstawowym zadaniem będzie ochrona już zgromadzonego kapitału a nie maksymalizacja stopy zwrotu.
W takim razie co zrobić aby zarobić i się nie narobić? 😀
Portfel pasywny
Inwestowanie pasywne inaczej buy&hold jest strategią polegającą na kupowaniu odpowiednich aktywów do portfela z założeniem, że bez względu na panującą sytuację na rynkach kapitałowych aktywa te pozostają w naszym portfelu. Więcej o portfelach pasywnych pisałem tutaj inwestowanie-dla-leniwych oraz budowa-portfela-pasywnego. Portfel pasywny możemy łatwo stworzyć przy wykorzystaniu takich instrumentów finansowych jak fundusze ETF (exchange-traded fund). Jak inwestować przy wykorzystaniu ETF-ów możesz dowiedzieć się z wywiadu jaki przeprowadził Jacek Lempart (systemtrader.pl) z Arturem Wiśniewskim (stockbroker.pl) Inwestowanie w ETF-y dla początkujących.
Najprostszą wersją portfela pasywnego jest zakup jednego ETF-a z ekspozycją na globalne rynki akcji (80%) i obligacji (20%) Vanguard LifeStrategy 80% Equity UCITS ETF Accumulating (ISIN IE00BMVB5R75). Powyższy ETF ma pod sobą kilka innych funduszy akcyjnych i obligacyjnych. Jakie to fundusze i w jakich proporcjach możesz sprawdzić tutaj. Więcej na temat Vanguard LifeStrategy dowiesz się po przeczytaniu tego artykułu z bloga systemtrader.pl.
Oczywiście to ile ETF-ów trafi do twojego portfela i w jakich proporcjach będzie zależało tylko od ciebie. Aby pomóc ci w podjęciu decyzji stworzyłem listę najbardziej znanych portfeli pasywnych wraz z wynikami za ostatnie 20 lat. Lista dostępna jest w menu głównym Strategie/Strategie pasywne.
Po stworzeniu pasywnego portfela jedyna praca jaka nam pozostaje to coroczny rebalancing czyli przywrócenie założonych proporcji poszczególnym aktywom znajdującym się w portfelu. Możemy tego dokonać poprzez dokupienie brakujących aktywów przy okazji zasilania portfela nowymi środkami. Taka operacja nie powinna nam zająć więcej niż 2 godziny rocznie. W przypadku wyboru ETF-a Vanguard LifeStrategy rebalancing nie jest konieczny.
Niestety strategie pasywne mimo wielu zalet (prosty portfel, ilość czasu potrzebna na zarządzanie) mają też wady takie jak dość znaczący i długotrwały drawdown (obsunięcie kapitału). To właśnie znacząca redukcja kapitału podczas spadków powoduje, że wielu inwestorów nie wytrzymuje i sprzedaje wszystko aby ratować choć część zysków. Trzeba mieć naprawdę stalowe nerwy aby wytrzymać spadki rzędu 40-50%.
Strategia aktywna
Innym podejściem jest zbudowanie portfela inwestycyjnego w oparciu o strategie aktywne z wykorzystaniem funduszy ETF. Pisząc strategia aktywna mam na myśli przetestowaną strategię inwestycyjną opartą o sprawdzone reguły. Na blogu prezentowałem wiele takich strategii. Każda z nich oparta jest o interwał miesięczny (poza VIX-Model, która jest strategią dzienną). Oznacza to, że ewentualny rebalancing robimy raz w miesiącu poświęcając nie więcej niż 30 minut. Aby jeszcze bardziej ułatwić zarządzanie własnym portfelem inwestycyjnym opartym o strategię aktywną stworzyłem Portfele ID. Subskrybenci Premium otrzymują ode mnie wiadomość z dokładną informacją, które aktywa (ETF-y) należy sprzedać/kupić w danym miesiącu. W ten sposób zarządzanie aktywnym portfelem staje się jeszcze łatwiejsze.
Strategie aktywne wymagają większego nakładu pracy (zaglądamy na rachunek raz w miesiącu) ale w większości przypadków dawały wyższą stopę zwrotu przy znacznie niższym obsunięciu kapitału (dane za ostatnie 21 lat).
Wady i zalety portfel pasywny vs strategia aktywna
Portfel pasywny | Strategia aktywna |
|---|---|
Prosta, stała konstrukcja portfela | Portfel zmienia się w zależności od sygnału strategii |
Minimalny czas potrzebny na zarządzanie (rebalancing raz w roku) | Więcej czasu potrzebnego na zarządzanie portfelem ( ok 30 min miesięcznie) |
Średnia roczna stopa zwrotu 5-8%* | Średnia roczna stopa zwrotu 8-19%** |
Znaczne maksymalne obsunięcie kapitału nawet 50%* | Ograniczone obsunięcie kapitału w granicach 7-20%** |
Niskie koszty obsługi portfela | Wyższe koszty obsługi portfela w zależności od wybranego konta maklerskiego (prowizja transakcyjna)*** |
**) dane od 2000 z pominięciem instrumentów lewarowanych dla strategii prezentowanych na blogu inwestujdlugoterminowo.pl
***) istnieją na rynku bezprowizowe rachunki maklerskie/brokerskie co w dużym stopniu redukuje wpływ kosztów transakcyjnych na ostateczną stopę zwrotu
Podsumowanie
Każdy powinien odrobić pracę domową i przynajmniej zapoznać się z historycznymi wynikami danej strategii (stopa zwrotu, zmienność czy maksymalne obsunięcie kapitału). Dzięki temu mamy jakiś obraz tego czego możemy się spodziewać w przyszłości. Lecz czy to w przypadku portfela pasywnego, czy też portfela opartego o strategię aktywną największy drawdown może być jeszcze przed nami. Tego jaka będzie przyszłość nie wie nikt nawet najstarsi górale. 😀 Choć niektórzy próbują przewidzieć jak zachowają się rynki finansowe zgodnie z powiedzeniem
“Jak mewa na fali siędzie to hossa będzie albo nie będzie”
Dla kogoś kto preferuje zasadę kup, zapomnij i do zobaczenia za rok, lepszym rozwiązaniem może być portfel pasywny. Ktoś, kto jest w stanie wygospodarować godzinę raz w miesiącu aby zrobić przegląd portfela i dokonać niezbędnych transakcji lepszym rozwiązaniem może okazać się wybór strategii aktywnej z wykorzystaniem funduszy ETF.
Każdy musi znaleźć swoją drogę. Idąc tą drogą przez skomplikowany świat rynków finansowych musisz czuć się komfortowo aby nie zboczyć z niej w krytycznym momencie.
Zadbaj o budżet domowy, inwestuj nadwyżki finansowe w rozsądny sposób i pozwól zadziałać procentowi składanemu.
Pozdrawiam i życzę tylko udanych inwestycji
Grzegorz
PPE jeżeli pracodawcą wdrożył to też warto dopłacać. 2 procent pensji Przy zmianie pracodawcy można wtedy transferować środki do IKE z PPE
Dodatkowo zaraz będzie kolejne IKE europejskie ^^
good point 👍